Het is welbekend dat wat je ziet niet altijd de waarheid hoeft te zijn. Waar komt dit idee beter tot uiting dan in de wereld van optische illusies? Deze illusies kunnen onze visuele waarneming in de war brengen door ons te laten geloven dat er dingen zijn die er eigenlijk niet zijn, of door bestaande beelden op een misleidende manier te veranderen. De ‘genderillusie’, gecreëerd door Harvard-professor en psycholoog Richard Russell, illustreert dit perfect. Wanneer we naar deze afbeelding kijken, lijkt het alsof we twee verschillende gezichten zien – een man en een vrouw. Maar is dat echt zo? Kijk eens goed.
Bij nadere beschouwing van de afbeelding, gecreëerd door Russell voor onderzoek, lijken er twee heel verschillende gezichten afgebeeld. Maar als je beter kijkt, zie je dat het eigenlijk hetzelfde gezicht is. Het enige verschil zijn een paar aanpassingen door make-up en belichting. We zijn geneigd om het ene gezicht als mannelijk en het andere als vrouwelijk te zien, terwijl het in feite om een androgyn gezicht gaat. De illusie ontstaat voornamelijk door het spelen met het contrast.
Als je goed kijkt naar beide gezichten, zie je dat de rechterfoto – die we als mannelijk interpreteren – donkerder is gemaakt door het verhogen van het contrast, terwijl de linkerfoto lichter is gemaakt door gebruik te maken van belichting en make-up.
De toegepaste lichttechniek wordt ‘simultaan contrast’ genoemd. Dit is een verschijnsel waarbij kleuren die dicht bij elkaar liggen elkaar beïnvloeden, wat zelfs onze waarneming van die kleuren kan veranderen.
Optische illusies zijn geweldig om onze waarneming te testen: wat zag je toen je voor het eerst naar de twee gezichten keek? Deel je gedachten in de reacties!
